Poradnik “Jak się skutecznie uczyć”

Na naukę są różne sposoby – mniej lub bardziej skuteczne. Zapoznaj się z radami przygotowanymi przez panią pedagog M.Zagdan:

NAUKA ROBIENIA NOTATEK

• mieć zawsze najmniej 2 długopisy lub ołówki,
• na kartce papieru marginesy powinny nie zawsze być tylko z boków, ale i z góry i z dołu,
• warto notować na oddzielnych kartkach,
• trzeba koniecznie opracować słowniczek własnych skrótów wyrazów, zanotować je z boku, żeby dokładnie wiedzieć, co oznaczają, a nie domyślać się później,
• pisać czytelnie, wyraźnie, nigdy tzw. maczkiem,
• nie notować wszystkiego, tylko węzłowe zagadnienia,
• próbować uchwycić sens i zapisywać ogólniej, własnymi słowami,
• pytać nauczyciela, gdy coś jest niejasne, niezrozumiałe,
• prosić o mówienie w wolniejszym tempie,
• używać punktów, które następnie wypełnia się treścią,
• nie wpadać w panikę, gdy umknie nam jakieś słowo, można je uzupełnić później,
• można prowadzić dwa zbiory notatek : jeden-robiony bezpośrednio w trakcie słuchania i drugi-z już uporządkowanymi treściami,
• być spokojnym, rozluźnionym i skoncentrowanym na zadaniu.

ĆWICZENIE POMOCNICZE : robienie planu.

Instrukcja: „Plan-to, jak wiecie, streszczenie w punktach, zapisanych w formie bezosobowej. Najważniejsze szczegóły umieszczamy w nawiasach. W niewielkiej liczbie słów musi się zmieścić dużo treści. Na marginesie piszemy czerwonym ołówkiem daty, nazwy, liczby-do dosłownego zapamiętania. Plan musi być napisany tak,żeby po rzuceniu nań okiem od razu było wiadomo, o co chodzi w rozdziale lub książce. Warto powtarzać materiał z planem-o wiele lepiej się zapamiętuje. Zróbcie plan jednego rozdziału z dowolnej książki, aby się upewnić, że potraficie to zrobić ”.

JAK POWTARZAĆ, ŻEBY ZAPAMIĘTAĆ

• żeby dobrze zapamiętać, trzeba najpierw dobrze zrozumieć, o co chodzi,
• powtarzać należy głośno (w korze mózgowej dana informacja zapisuje się dwa razy– kanałem wzrokowym i słuchowym),
• powtarzać należy często,
• ostatnie powtórzenie powinno mieć miejsce nie tuż przed lekcją,a poprzedniego dnia wieczorem (bo organizm śpi, ale mózg w tym czasie pracuje i „ układa sobie”, porządkuje materiał do zapamiętania),
• warto rymować, co się da,
• uczenie się musi polegać na logicznym, sensownym, rozumowaniem wyszukiwania zależności, mechaniczne „ kucie ” na pamięć jest mało efektywne,
• zapamiętywanie musi przebiegać aktywnie ( notowanie, rysowanie, szkicowanie,malowanie, wycinanie, dotykanie, tłumaczenie komuś – im więcej kanałów informacji tym lepiej ),
• warto stosować metody mnemotechniczne, ułatwiające zapamiętanie treści,
• podczas nauki nie wolno być smutnym, poirytowanym, zestresowanym – dobry nastrój sprzyja zapamiętywaniu.

Metoda zapamiętywania dosłownego

Jest to metoda uczenia się na pamięć : zaczynamy trzy dni wcześniej, bo po dwóch trzech dniach powtórek pamięta się dalej (od czwartego dnia zaczynamy zapominać), staramy wzbudzić w sobie zainteresowanie.

Kolejność czynności :

• przeczytać dwa razy po cichu,
• po krótkiej przerwie przeczytać dwa razy głośno i-jeśli to wiersz-z odpowiednią melodią i rytmem słów;
• jeśli tekst jest długi, należy podzielić go na kilka części i z każdą
• postępować tak, żeby uchwycić sens i zrozumieć, o co w tekście chodzi,
• po godzinie przerwy powtarzać głośno z zaglądaniem do tekstu,
• po następnej godzinie powtórzyć tekst głośno bez zaglądania do tekstu.

NIGDY NIE MÓW : MUSZĘ SIĘ NAUCZYĆ TYCH NUDNYCH BZDUR. POWIEDZ : CHCĘ TO POZNAĆ, TO INTERESUJĄCE – oczywiście, jeśli chcesz się czegoś nauczyć i zapamiętać.

PISANIE WYPRACOWAŃ

Podstawowe zasady:

• zacznij pisać co najmniej 2-3 dni przed oddaniem,
• zapisz tytuł, a pod spodem wszystkie nasuwające Ci się na gorąco skojarzenia,
• napisz plan wypracowania z uwzględnieniem zasad konstrukcyjnych, a więc zaplanuj początek, rozwinięcie i zakończenie,
• porozmawiaj z kimś, kogo lubisz i cenisz, o tym, co chcesz napisać i dlaczego,
• nie obrażaj się, jeśli twoje pomysły nie spotkają się natychmiast z aprobatą i uznaniem,
• korzystaj ze słownika ortograficznego, encyklopedii, leksykonów i dodatkowych materiałów mogących wzbogacić Twój tekst,
• nie idź na „łatwiznę”, szanuj swoją pracę i czas nauczyciela,
• pisz swoimi słowami, najpierw na brudno,
• nie nudź-pisz tak, żeby Ciebie samego „wyciągnął” temat,
• pamiętaj, że każde następne zadanie musi logicznie wynikać z poprzedniego : sprawdź cały Twój tekst pod tym kątem,
• nigdy nie zakładaj, że nauczyciel wie z góry, co chcesz powiedzieć, pisz tak zrozumiale,jakby odbiorcą tekstu miała być osoba, która nigdy w życiu niebyła na lekcji polskiego,
• stosuj akapity, gdy wyczerpałeś już jakąś myśl i zaczynasz pisać o czymś innym,
• nie używaj słów, których nie rozumiesz,
• nie „ściągaj” cytatów bez podania źródła,
• myśl samodzielnie, nie powtarzaj obiegowych opinii i bądź gotów do obrony swojego stanowiska przy pomocy rzeczowych argumentów (pamiętaj, że zwroty : „bo tak uważam” czy : „mój ojciec jest tego samego zdania, co ja”, to nie są rzeczowe argumenty),
• po napisaniu wypracowania sprawdź je dokładnie i popraw błędy,
• pamiętaj, że „bazgranie” utrudnia nauczycielowi i robi ogólne złe wrażenie

UCZENIE SIĘ JĘZYKÓW OBCYCH

Podstawowe zasady:

• ucz się systematycznie, codziennie przynajmniej 15 minut – jest to znaczenie efektywniejsze niż co drugi dzień po pół godziny czy raz w tygodniu po 3 godziny,
• oprócz korzystania z różnych słowników, w tym obrazkowych ( lepiej się, utrwala znaczenie wyrazów ! ) załóż własny słowniczek i pisz w nim słowo w danym języku,
• wymowę, znaczenie polskie oraz przedstawiaj w nim obrazowo znaczenie wyrazu rysując to wszystko, co się da narysować,
• w słowniczku możesz zamieszać dodatkowo dany wyraz w kontekście, czyli w zadaniu lub zdaniach, gdzie najczęściej występuje,
• pisz słówka na oddzielnych kartkach i przylepiaj w domu, gdzie się da : na szafie,ławce, drzwiach itp., ale tak, żeby nie zniszczyć mebli; gdy będziesz pewny, że już pamiętasz dane słowo, zastąp wyraz innym : im częściej w ciągu dnia Twój wzrok padnie na słówka, tym szybciej i niemal bez wysiłku je zapamiętasz,
• pisz bardzo wyraźnie WIELKIMI LITERAMI,
• mów w obcym języku głośno i często,
• nie pomijaj żadnej okazji, żeby rozmawiać w danym języku, nie przejmuj się błędami, chodzi o pokonanie bariery lęku przed swobodnym wypowiadaniem się,
• powtarzaj lekcje ze szkoły tego samego dnia,
• układaj słówka z anagramów, baw się nimi,
• rozwiązuj i układaj krzyżówki,
• zapisuj teksty piosenek i śpiewaj je na głos,
• czytaj łatwe książki dla młodych dzieci, także te z polskim tekstem obok; pamiętaj, że łatwe książki to takie, w których występują znane Ci czasy; same słówka są mniej ważne, często z kontekstu możesz się domyślić, o co chodzi,
• ucząc się dialogów rób to w parach, po opanowaniu swojej partii zamieniając się rolami,
• korzystaj z pomocy audiowizualnych : kaset magnetofonowych i magnetowidowych,płyt, audycji w telewizji, edukacyjnych gier komputerowych,
• bądź aktywny; nie nauczysz się obcego języka czekając, aż ktoś Cię do tego zmusi,
• ucząc się koncentruj uwagę na przedmiocie nauki,
• ucząc się języka staraj się bawić, dbaj o swój dobry humor, to sprzyja zapamiętywaniu.

HIGIENA PRACY UMYSŁOWEJ

Warunki zewnętrzne :

• świeże powietrze,
• właściwa temperatura (nie za zimno i nie za gorąco),
• właściwa wilgotność powietrza (nawilżacze na kaloryferach),
• wygodne krzesło, o odpowiednim kształcie i wysokości (nie wolno leżeć),
• biurko lub stół o właściwej wysokości,
• oświetlenie o właściwej intensywności (nie za jasne i nie za ciemne, wzrok nie może się męczyć), zawsze z lewej strony,
• odpowiednie dla ucznia natężenie dźwięków (cisza lub cicha muzyka, nie nazbyt absorbująca uwagę),
• brak towarzystwa osób, które przeszkadzają i męczą,
• porządek lub przynajmniej taki bałagan, który umożliwia dotarcie do potrzebnych rzeczy.

Optymalne warunki wewnętrzne

Dla prawidłowej pracy umysłu bardzo ważne są :

• właściwości wzroku, słuchu i tych zmysłów, które biorą udział w poznawaniu świata (np. jeśli często boli Cię głowa, przebadaj swój wzrok, jeśli niezbyt wyraźnie słyszysz, nie każ ludziom mówić głośnie, tylko zgłoś się na badania audiometryczne),
• pewien podstawowy poziom inteligencji (to można ćwiczyć i rozwijać ;pracuj nad sobą),
• uzdolnienia takie jak :spostrzegawczość, zdolność do koncentracji uwagi, wyobraźnia (wszystkie można wyćwiczyć),
• średnie natężenie motywacji (przy za niskim nić się nie chce, przy za wysokim czujemy się jak sparaliżowani),
• właściwy poziom aspiracji, czyli cel, wymagania jakie sami sobie stawiamy (aspiracje nie mogą być zbyt niskie, bo się rozleniwimy, nie mogą też być za wysokie w stosunku do możliwości, bo się szybko zniechęcimy),
• wiara w siebie i poczucie własnej wartości ( sprzyja temu znajomość własnych mocnych stron- czyli tego co się w sobie lubi, ceni i podziwia, a nie koncentrowanie uwagi na tym, co nam się ciągle nie udaje.

SPOSÓB UCZENIA SIĘ

Efektywnej nauce sprzyja:

• planowanie nauki własnej uwzględniając porę dnia, w której pracuje się nam najlepiej, nie mogą to być zbyt późne godziny nocne (niezbędny jest co najmniej siedmiogodzinny sen),
• zaczynanie zawsze od najtrudniejszych lub najnudniejszych lekcji (zaczynanie od łatwych sprawia, że wisi nad głową „miecz” tych trudnych, czy nudnych),
• robienie krótkich przerw, po każdej przyswojonej części materiału,
• przeplatanie przedmiotów ścisłych humanistycznymi, np. po historii matematyka, a po polskim fizyka…,
• reagowanie na objawy przemęczenia umysłowego, takie jak zwiększenie pobudliwości ruchowej, trudności w skupieniu uwagi, apatia, częste zmiany nastroju,
• nadwrażliwość na hałas, infantylne zachowanie ; pojedyncze objawy nie są groźne, 3-4 z nich wymagają już natychmiastowego, dłuższego wypoczynku i zwolnienia tempa nauki ;kłopoty z zasypianiem sygnalizują narzucenie sobie zbyt ostrego reżimu lub poważne problemy osobiste, których nie rozwiązanie utrudni naukę (roztargnienie, zbyt łatwe męczenie się, niemożność skupienia uwagi).

Przeszkody w efektywnej nauce

• odwrotność tego wszystkiego, co zostało wymienione wcześniej,
• brak ciekawości, zainteresowań, nastawienia poznawczego,
• tzw. „ślepota umysłowa ”, czyli widzenie i słyszenie tylko tego, co chcemy,
• brak tolerancji ; warto pamiętać, że ktoś myślący inaczej nie jest wrogiem.